เกร็ดความรู้และสถานที่ต้องมนต์เสน่ห์แห่งอินโดนีเซีย

ประเทศอินโดนีเซีย

อินโดนีเซีย(อินโดนีเซีย:Indonesia)หรือชื่อทางการ คือ สาธารณรัฐอินโดนีเซีย(Republic of Indonesia)เป็นหมู่เกาะที่ใหญ่ที่สุดในโลกตั้งอยู่ระหว่างคาบสมุทรอินโดจีนกับทวีปออสเตรเลียและระหว่างมหาสมุทรอินเดียกับมหาสมุทรแปซิฟิกมีพรมแดนติดกับประเทศมาเลเซียบนเกาะบอร์เนียวหรือกาลีมันตัน,ประเทศปาปัวนิวกินีบนเกาะนิวกินีหรืออีรียันและประเทศติมอร์-เลสเตบนเกาะติมอร์

                                เขียนโดย สุนันทา ภูถมศรี
นันท์นภัส ศิลป์มานะกิจ

  

 http://www.pentorexchange.com/news_view.php?id=593

อินโดนีเซียประเทศแห่งหมู่เกาะIndonesia 

อินโดนีเซียมาจากคำว่า Indos ne-sos มีความหมายว่า “หมู่เกาะใกล้อินเดีย” เนื่องจากหมู่เกาะเหล่านี้ตั้งอยู่ระหว่างมหาสมุทรแปซิฟิกและมหาสมุทรอินเดียชื่อที่เป็นทางการคือ “สาธารณรัอินโดนีเซีย” อินโดนีเซียประกอบด้วยหมู่เกาะน้อยใหญ่ประมาณ17,500เกาะเป็นหมู่เกาะที่ใหญ่ที่สุดในโลกแต่ส่วนมากเต็มไปด้วยเทือกเขาสูงภูเขาไฟและหนองบึงประมาณ3,000เกาะที่มีประชากรอยู่เท่านั้นที่มีประชากรอยู่อาศัยเกาะที่มีคนอาศัยอยู่มากที่สุดคือ “เกาะชวา”

https://travel.mthai.com/

ภูเขาไฟมากที่สุดในโลก

อินโดนีเซียมีภูเขามากกว่า 100 ลูก หลายลูกมีชื่อเสียงโด่งดังและเป็นแหล่งท่องเที่ยว เช่น ภูเขาไฟโบรโม ความสูง 2,392 เมตร ปะทุครั้งล่าสุดตั้งแต่ช่วงปี พ.ศ. 2553 ถึงปัจจุบัน ภายในภูเขาไฟโบรนั้นมีการเคลื่อนไหวตลอดเวลา และมีควันพวยพุ่งออกมาจากปล่องภูเขาไฟ ภูเขาไฟโบรโมจึงได้รับสมญานามว่า “ลมหายใจเทพเจ้า”

https://foodasean.wordpress.com

กาโด กาโด อาหารยอดนิยมของประเทศอินโดนีเซีย
"กาโด กาโด" เป็นชื่อเรียกอาหารพื้นเมืองที่ขึ้นชื่อและแพร่หลายชนิดหนึ่งของอินโดนีเซีย คำว่า"Gado" แปลว่า ผสมรวม (Mix) หรือ ยำ ซึ่งเรียกตามลักษณะการปรุงและส่วนประกอบประกอบไปด้วยผัก ทั้งผักสด ผักต้ม และผักลวก และธัญพืชหลายชนิด ราดด้วยซอสที่ทำจากถั่ว ทั้งแครอท มันฝรั่งกะหล่ำปลี ถั่วงอก ถั่วเขียว ถั่วฝักยาว ขนุนอ่อน ผักกาดหอม นอกจากนี้ยังมีเต้าหู้ และไข่ต้ม  ในสุราบายา เรียกว่า กาโดกาโด สิราม ซึ่งจะราดน้ำซอสลงไปบนเครื่องปรุงอื่น ในบันดุงและโบกอร์ จะเคล้าน้ำซอสให้เข้ากับเครื่องปรุงก่อนเสิร์ฟ ในจาการ์ตา เรียกว่า กาโดกาโด โบโพล ใช้เมล็ดมะม่วงหิมพานต์แทนถั่วลิสง

https://hilight.kapook.com

ชุดประจำชาติอินโดนีเซีย

ชุดเกบายาลักษณะเป็นเสื้อแขนยาว ผ่าหน้า กลัดกระดุม ตัวเสื้อจะมีสีสันสดใส ปักฉลุเป็นลายลูกไม้ ส่วนผ้าถุงที่ใช้จะเป็นแบบบาติก ซึ่งเป็นการแต่งกายแบบผสมผสานระหว่างเสื้อคลุมสั้นแบบชวาและโสร่ง และนุ่งโสร่งเมื่ออยู่บ้านหรือประกอบพิธีละหมาดที่มัสยิด  ‘ด้วยสไตล์เย็บปักถักร้อยแบบสมัยปี 2493 ที่เรียกว่า ซูลัม มีดอกไม้มากมายบนชุดเกบายา เช่น ดอกชบา ดอกกล้วยไม้ ดอกโบตั๋น ดอกกุหลาบ มีลักษณะและขนาดที่แตกต่างกัน วิธีการตัดเย็บของ จะเป็นแบบดั้งเดิม แต่การออกแบบของเขามีเอกลักษณ์และทันสมัยเขาระบุว่า โดยทั่วไปแล้ว การตัดเย็บ ‘ชุดเกบายา’ เพียงตัวเดียว ใช้เวลาทำมาก 40-70 ชั่วโมงเลยทีเดียว และลูกค้าที่ต้องการการออกแบบลวดลายเฉพาะต้องรอประมาณ 2-3 เดือน

http://gothailandgoasean.tourismthailand.org/th/

ศิลปะและวัฒนธรรม

มีชนพื้นเมืองหลายชาติพันธุ์กระจายกันอยู่ตามเกาะ ทำให้วัฒนธรรมประเพณีในแต่ละท้องที่แตกต่างกันไประบำบารอง (Barong Dance)  ตามตำนานบาหลีดั้งเดิมเชื่อในสัตว์ประหลาดศักดิ์สิทธิ์ “บารอง” ที่มีหน้าตาคล้ายกับสิงโตจีน ซึ่งการแสดงบารองเป็นการผสมผสานตัวแสดงที่เป็นคนหน้ากาก สัตว์ และหุ่นเชิดตัวบารองต้องใช้คนเชิดคล้ายๆการเชิดสิงโตถึง 2 คน คนหนึ่งเป็นหัวอีกคนเป็นหางเครื่องต่งกายงดงามอลังการประดับด้วยดอกไม้สด เวทีประกอบฉากเป็นหินสลักรูปต่างๆจำลองเป็นป่าตามท้องเรื่องมีดนตรีประกอบและบทพูดป็นภาษาบาหลี นักแสดงจะต้องฝึกฝนการระบำบารองตั้งแตยังเด็กเพื่อให้ได้ท่วงท่าที่อ่อนช้อยและเข้าถึงบทบาท สถานที่ท่องเที่ยวในอินโดนีเซีย

ประเทศอินโดนีเซีย 1. บุโรพุทโธ (Borobudur)  พุทธสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งในประเทศอินโดนีเซีย ตั้งอยู่ที่เมืองยอร์กยาการ์ตา หรือ ยอกยาบนเกาะชวาถูกสร้างขึ้นก่อนปราสาทนครวัดของกัมพูชาประมาณ 300 ปี โดยสร้างขึ้นในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 7-9 โดยกษัตริย์ราชวงศ์ไศเลนทร์ ถือได้ว่าบุโรพุทโธเป็นโบราณสถานที่มีอายุมากกว่า 1,000 ปีมาแล้ว แม้ว่าประเทศอินโดนีเซียนั้นจะมีประชากรที่นับถือศาสนาอิสลามมากที่สุดในโลก แต่บุโรพุทโธก็ยังคงเป็นสถานที่ที่ผู้คนให้ความสนใจมาก นับเป็นศูนย์รวมใจของชาวพุทธในชวาและพุทธศาสนิกชนทั่วโลก  จนองค์การยูเนสโกประกาศให้กลายเป็นมรดกโลก ในปี ค.ศ.1991พุทธสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งในประเทศอินโดนีเซีย ตั้งอยู่ที่เมืองยอร์กยาการ์ตา หรือ ยอกยา บนเกาะชวา ถูกสร้างขึ้นก่อนปราสาทนครวัดของกัมพูชาประมาณ 300 ปี โดยสร้างขึ้นในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 7-9 โดยกษัตริย์ราชวงศ์ไศเลนทร์ ถือได้ว่าบุโรพุทโธเป็นโบราณสถานที่มีอายุมากกว่า 1,000 ปีมาแล้ว แม้ว่าประเทศอินโดนีเซียนั้นจะมีประชากรที่นับถือศาสนาอิสลามมากที่สุดในโลก แต่บุโรพุทโธก็ยังคงเป็นสถานที่ที่ผู้คนให้ความสนใจมาก นับเป็นศูนย์รวมใจของชาวพุทธในชวาและพุทธศาสนิกชนทั่วโลก จนองค์การยูเนสโกประกาศให้กลายเป็นมรดกโลก ในปี ค.ศ.1991พุทธสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งในประเทศอินโดนีเซีย ตั้งอยู่ที่เมืองยอร์กยาการ์ตา หรือ ยอกยา บนเกาะชวา ถูกสร้างขึ้นก่อนปราสาทนครวัดของกัมพูชาประมาณ 300 ปี  โดยสร้างขึ้นในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 7-9 โดยกษัตริย์ราชวงศ์ไศเลนทร์ ถือได้ว่าบุโรพุทโธเป็นโบราณสถานที่มีอายุมากกว่า 1,000 ปีมาแล้ว แม้ว่าประเทศอินโดนีเซียนั้นจะมีประชากรที่นับถือศาสนาอิสลามมากที่สุดในโลก แต่บุโรพุทโธก็ยังคงเป็นสถานที่ที่ผู้คนให้ความสนใจมาก นับเป็นศูนย์รวมใจของชาวพุทธในชวาและพุทธศาสนิกชนทั่วโลก จนองค์การยูเนสโกประกาศให้กลายเป็นมรดกโลก ในปี ค.ศ.1991 https://1.bp.blogspot.com/-a เจดีย์บุโรพุทโธเป็นสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งของศาสนาพุทธนิกายมหายานโดยสถาปัตยกรรมที่แสดงออกถึงความเป็นอัจฉริยะสูงสุดทางศิลปะสมัยไศเลนทรามีความแตกต่างจากโบราณสถานทุกแห่งในชวาซึ่งบุโรพุทโธมีรูปร่างทรงดอกบัว เป็นสัญลักษณ์ของพุทธศาสนานิกายมหายานตามแบบศิลปะฮินดู – ชวา หรือศิลปะชวาภาคกลางซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากอินเดียโดยมีการผสมผสานศิลปะระหว่างอินเดียและอินโดนีเซียไว้ด้วยกันอย่างสวยงาม https://2.bp.blogspot.com บริเวณรอบบุโรพุทโธเต็มไปด้วยหินสลักนูนต่ำ ซ้อนกันเป็นชั้นๆลดหลั่นกันไป โดยมีทั้งหมด 10 ชั้น แต่ละชั้นมีภาพที่แสดงคติธรรมทางพุทธศาสนามากมาย ในชั้นบนสุดของบุโรพุทโธ ที่ถือว่าเป็นส่วนยอดสุดของวิหาร มีลักษณะเป็นฐานวงกลมใหญ่ของเจดีย์องค์ประธาน เวลาที่มองมาจากที่ไกล จะเห็นเป็นเหมือนดอกบัวขนาดใหญ่ ตั้งอยู่กลางหุบเขา มีผู้อุปมาภาพที่ปรากฏนี้ว่าเป็นดั่งสรวงสวรรค์ ที่แสดงถึงการหลุดพ้นจากทุกสรรพสิ่งในโลก หรือที่เรียกว่านิพพานอันเป็นจุดหมายสูงสุดของศาสนาพุทธบุโรพุทโธได้รับผลกระทบจากภัยธรรมชาติมากมาย ทั้งแผ่นดินไหว ภูเขาไฟ และน้ำท่วมหลายครั้ง แต่ก็มีการบูรณปฏิสังขรณ์จนกลายมาเป็นมรดกโลกที่สำคัญในทางพระพุทธศาสนา เป็นที่กราบไหว้และสักการบูชาของพุทธศาสนิกชน และยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญในประเทศอินโดนีเซียอีกด้วย 2.โทราจาแลนด์ (Torajaland) ขั้นชื่อว่าเป็นดินแดนลึกลับแห่งอิเหนา ที่ถูกล้อมรอบไปด้วยเทือกเขา เหมาะสำหรับนักท่องเที่ยวที่ชอบเรื่องเร้นลับ ปริศนา ความเชื่อ นี่อาจเป็นอีกสถานที่หนึ่งที่น่าสนใจ โดยสถานที่แห่งนี้ตั้งอยู่บริเวณที่สูงทางตอนใต้ของเกาะสุลาเวสี ถูกล้อมรอบไปด้วยเทือกเขา เป็นสถานที่ที่ชาวโทราจาอาศัยอยู่ https://3.bp.blogspot.com/ การดำรงชีพแบบชาวพื้นเมืองทั่วไปนั่นก็คือการเพาะปลูก เลี้ยงสัตว์ ทำนาตามไหล่เขา และทำป่าไม้ พืชสำคัญได้แก่ ข้าวโพด ถั่ว กาแฟ และพืชผัก ทำให้นักท่องเที่ยวที่มาที่นี่จะได้สัมผัสกับธรรมชาติและวิถีชาวบ้านของชาวโทราจาแต่ที่พิเศษกว่านั้นคือศิลปะของสิ่งปลูกสร้างที่เป็นเอกลักษณ์ ที่ตองโคนัน โดยมีลักษณะเด่นตรงที่หลังคามีขนาดใหญ่กว่าตัวบ้านรูปร่างคล้ายเรือ หน้าบ้านประดับด้วยเขาควายลักษณะเป็นมุมแหลม 2 ด้านเว้าลงมาตรงกลาง ซึ่งเป็นที่สะดุดตาอย่างมากแก่ผู้ที่พบเห็น ไม่เพียงแค่แปลกสะดุดตาเท่านั้น สิ่งที่น่าขนลุกยิ่งกว่าคือ บ้านที่โทราจาแลนด์นี้ เอาไว้สำหรับเก็บศพเพื่อรอทำพิธี ก่อนที่จะถูกฝังที่รังเล็กๆ ในโพรงต้นไม้นอกจากนี้ที่ โทราจาแลนด์ ยังมีการทำตุ๊กตาไม้ หรือที่เรียกกว่า เตา เตา ซึ่งถือว่าเป็นตัวแทนของคนที่ตายไปแล้วอีกด้วยและที่ โทราจาแลนด์ ยังมีสุสานของชาวโทราจาที่สร้างขึ้นจากหน้าผาหิน โดนหน้าผาเหล่านี้จะถูกเจาะเป็นช่องสำหรับนำศพของคนตายมาเก็บไว้ในหน้าผาหินนั่นเอง 3.นาขั้นบันไดบาหลี Tegalalang นาข้าวขั้นบันไดถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญสำหรับประเทศอาเซียน เพราะการมีลักษณะภูมิประเทศที่เป็นภูเขาอันอุดมสมบูรณ์และมีการทำนาข้าวขั้นบันได ก็มักจะกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สามารถดึงดูดให้นักท่องเที่ยวจากทั่วโลกให้เดินทางเข้าไปสัมผัสกับวิถีชีวิตของผู้คน รวมถึงชื่นชมกับทัศนียภาพที่งดงามเขียวขจี โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวที่ชื่นชอบการถ่ายภาพ นาข้าวขั้นบันไดมักจะเป็นแหล่งท่องเที่ยวอันดับต้นๆที่จะต้องเดินทางไปถ่ายภาพให้ได้สักครั้งหนึ่งในชีวิต และนาข้าวขั้นบันไดที่หมู่บ้าน เตกัลลาลัง เกาะบาหลี อินโดนีเซีย คือนาข้าวขั้นบันไดที่มีทิวทัศน์งดงามเหมาะแก่การถ่ายภาพเป็นอันดับต้นๆในกลุ่มประเทศอาเซียน https://1.bp.blogspot.com/ นาข้าวขั้นบันไดหมู่บ้านเตกัลลาลัง หรือ Tegalalang Rice Terrace ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านเตกัลลาลัง เขต Gianyarตอนเหนือของอูบุด เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย มีพื้นที่อยู่ริมแม่น้ำระหว่างช่องเขาของเทือกเขาที่อยู่ห่างออก ไปทางเหนือของอูบุดประมาณ 5 กิโลเมตร เป็นนาขั้นบันไดที่มีอายุยาวนานกว่า 2,000 ปี ชาวพื้นเมืองใช้เครื่อง มือโบราณค่อยๆแกะสลักภูเขาทั้งลูกให้กลายเป็นคลื่นขั้นบันได และคิดค้นระบบชลประทานเพื่อกักเก็บน้ำที่ไหลลงมาจากภูเขาไว้ใช้ในนาข้าว ชาวบาหลีเรียกระบบชลประทานแบบนี้ว่า ซูบัก( Subak)เป็นภูมิปัญญาของบรรพบุรุษที่สืบทอดกันมาตั้งแต่ทศวรรษที่ 9 นอกจากนี้ซูบักยังมีความเชื่อมโยงกับ สังคม วัฒนธรรม และศาสนา ข้าวคือพืชที่สำคัญของชาวบาหลี เป็นสินค้าที่สำคัญ และต้องใช้เพื่อประกอบพิธีกรรมทางศาสนา ซึ่งทั้งหมดล้วนแต่ผูกพันเชื่อมโยงปฏิทินทางศาสนาและฤดูกาลละฤดูกาล https://4.bp.blogspot.com/ เกษตรกรรมคือวิถีของชาวบาหลี ด้วยภูมิประเทศแบบภูเขา นาขั้นบันไดจึงเป็นการอยู่ร่วมกับธรรมชาติที่ไม่เพียงเป็นแหล่งปลูกข้าวเท่านั้น ยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีทัศนียภาพที่งดงามอีกด้วย เตกัลลาลังมีนาข้าวขั้น บันไดที่สวยที่สุดในบาหลี เป็นจุดที่นักท่องเที่ยวนิยมมาถ่ายภาพมากที่สุด นอกจากนี้ยังมีบรรยากาศที่อ่อนโยนผ่อนคลายเงียบสงบ มีสภาพแวดล้อมที่เป็นเอกลักษณ์ของบาหลี ท้องทุ่งนาเขียวขจีปกคลุมไปทั่วเทือกเขาสลับกับทิวมะพร้าวยอดแหลมที่โบกสบัดพัดไหวไปมาตามแรงลม อากาศสดชื่นเย็นสบายแบบชนบท ไอหมอกลอยละเหนือยอดเขา บรรยากาศโดยรอบเหมาะแก่การนั่งจิบกาแฟในร้านบนเนินเขาดื่มด่ำกับวิวทิวทัศน์ที่งดงามเบื้องหน้า https://3.bp.blogspot.com/ หมู่บ้านเตกัลลาลังไม่เพียงแต่มีนาขั้นบันไดที่เป็นจุดเด่นในการดึงดูให้นักท่องเที่ยวมาเยือน แต่ที่นี่ยังมีชื่อเสียงเรื่องงานศิลปะและของที่ระลึกที่ทำจากไม้อีกด้วย บนเนินเขาเหนือนาขั้นบันไดมีคนนำของระลึกสวยๆมาวางขายให้ได้เลือกซื้อมากมาย อีกทั้งยังมีร้านกาแฟจำนวนมากให้นักท่องเที่ยวได้นั่งจิบเครื่องดื่มพร้อมกับชมวิวสวยๆ 4.มัสยิดอิสติกลัล (Istiqlal) อินโดนีเซียเป็นประเทศที่มีผู้นับถือศาสนาอิสลามมากที่สุดในโลก ดังนั้น ไม่ใช่เรื่องแปลกใจที่อินโดนีเซียจะมีมัสยิดกว่า 6 แสนแห่ง ซึ่งในนั้นมีมัสยิดใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้คือ อิสติกลัล ที่ในภาษาอาหรับมีความหมายว่า “เอกราช” ซึ่งตั้งอยู่ในใจกลางกรุงจาการ์ตาและถือเป็นความภาคภูมิใจของชาวท้องถิ่น จากความหมายที่สำคัญทางประวัติศาสตร์และสถาปัตยากรรมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ มัสยิด อิสติกลัล ไม่เพียงแต่เป็นสัญลักษณ์ของชาวมุสลิมอินโดนีเซียเท่านั้น หากยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่นักท่องเที่ยวไม่ควรพลาดเมื่อมีโอกาสมาเยือนอินโดนีเซีย https://2.bp.blogspot.com ลานหลักของมัสยิด อิสติกลัล สามารถรองรับชาวมุสลิมได้กว่า 2 แสนคน หลังคาถูกออกแบบเป็นโคมขนาดใหญ่และตกแต่งด้วยรูปจนทร์เสี้ยวและดาว ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของศาสนาอิสลาม บริเวณโดยรอบแกะสลักตัวอักษรด้วยเหล็ก หลังคาโคมมีเสา 12 ต้นรับน้ำหนัก ซึ่งเป็นตัวเลขวันเกิดของศาสดา มูฮัมหมัด ซึ่งการออกแบบนี้ช่วยให้เสียงอ่านบทสวดมนต์ดังกังวาน https://1.bp.blogspot.com https://4.bp.blogspot.com/ มิสยิดนี้เปิดทุกวันและไม่มีการคิดค่าเข้าชมแต่ยินดีรับเงินบริจาคควรถอดรองเท้าก่อนเข้าสู่ภายในมัสยิดเฉพาะชาวมุสลิมเท่านั้นที่ได้รับอนุญาตให้เข้าสู่โถงหลักอย่างไรก็ดีสำหรับผู้ที่ไม่ได้เป็นชาวมุสลิมสามารถชมได้จากบนระเบียงภายในสถานที่มีไกด์สำหรับนำผู้มาเยือนทีไม่ได้เป็นชาวมุสลิมชมรอบๆมิสยิด https://1.bp.blogspot.com ถึงแม้สถาปนิก Frederich Silaba เป็นชาวคาทอลิก แต่การออกแบบของเขายังคงเป็นไปตามเอกลักษณ์ของมัสยิดชาวมุสลิม โดยภายในมัสยิดมีหอสูงเพื่อประกาศให้ชาวมุสลิมเข้ามาสวดมนต์และผู้แสวงบุญ จะเดินตามหอสูงนี้เพื่อไปยังมัสยิดได้ หอสูงนี้ก่อสร้างในทิศตะวันตกของลานหลัก มีความสูง 6,666 เซนติเมตร ซึ่งเป็นตัวเลขสัญลักษณ์แทนจำนวนประโยคในคัมภีร์อัล-กุรอาน อ้างอิง จากเว็ปไซต์

คนเดินทาง. (2560). "ชมบ้านเก็บศพทรงแปลกที่โทราจาแลนด์". (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2561. จาก, https://www.konderntang.com/

คนเดินทาง, (2560). "ความยิ่งใหญ่ของมัสยิดอิสติกลัล". (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 30 ตุลาคม 2561. จาก, https://www.konderntang.com/

เชษฐ์ ติงสัญชลี. (ม.ป.ป.). ศิลปะอินโดนีเซีย. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2561, จาก http://www.art-in-sea.com/th/data/indonesia-art.html

ณัฐพร สินทร. (2556). บุโรพุทโธ. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2561, จาก https://natthaponbb.wordpress.com/

ไทยรัฐ. (2555). “บุโรพุทโธ”วิหารแห่งสวรรค์. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2561, จาก https://www.thairath.co.th/content/272108

ไม่ปรากฏ. (2560). “ชมนาข้าวขั้นบันไดที่หมู่บ้านเตกัลป์ลาลัง”. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2561. จาก,http://gothailandgoasean.tourismthailand.org/th/

ไม่ปรากฏ. (2560). “Tegalalang Rice Terrace : ผืนนาข้าวขั้นบันไดสีเขียวสะท้อนแสง”. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2561. จาก,https://www.panasm.com/tegalalang-rice-terrace/

Freedomcry crygame. (2560). “โทราจาแลนด์”. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2561. จาก, http://jarame159.blogspot.com/

koi_la_zy. (2013). 10 เรื่องหน้ารู้ในอินโดนีเซีย.22ตุลาคม,2018 จาก: https://travel.mthai.com/travel_tips/64303.html

MGR online. (2558). มหัศจรรย์ “บุโรพุทโธ” พุทธสถานในแดนอิเหนา. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 2560, จาก http://www.manager.co.th/travel/viewnews.aspx?NewsID=9580000061627

Hương Trà. (2559). “มัสยิด อิสติกลัล – สัญลักษณ์ของชาวมุสลิมอินโดนีเซีย”. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2561. จาก, http://vovworld.vn/th-TH/